سوالات فصل دهم : خاک با ارزش

  با یاد و نام خدا

  سوالات فصل دهم : خاک با ارزش

=============

1- خاک چیست؟ مواد دانه ریزی که ریشه ی گیاهان می توانند در آنها رشد کنند خاک می گویند.

2- خاک بزرگترین منبع طبیعی تولید غذا برای انسان و بسیاری از جانداران است.

3- یکی از روش های نشکیل خاک، خرد شدن سنگها است.

4- سنگها براثر هوازدگی خرد شده و تجزیه می شوند.

5- سنگها در طول سالها براثر وزش باد، ریزش کوه یا حرکت به همراه آب با هم برخورد کرده و خرد می شوند. مواد خرد شده براثر تغییر شیمیایی به خاک تبدیل می شوند.

6- برای تشکیل لایه ای از خاک به قطر یک سانتی متر، بیش از 200 سال زمان لازم است.

7- سنگها چگونه خُرد می شوند تا خاک به وجود بیاید؟ سنگها در طول سالیان دراز به چند طریق خرد می شوند :

    الف- سنگها روزها در زیر نور خورشید گرم شده و شب ها سردشده و ترک برمی دارد و در طول سالیان دراز خُرد می شوند.

    ب- آب در زمستان در بین ترک سنگها یخ زده و سنگها را خُرد می کند.

    پ- ریشه ی گیاهان سبب خُرد شدن سنگها می شود.  

    ت- فشار سنگهای بالایی  سنگهای زیری را خرد می کند.

    ث- قرار گرفتن سنگها در مسیر آب رودها و رودخانه ها و برخورد آنها با هم سبب خرد شدن سنگها می شود.

    ج- جانوران برای درست کردن لانه زمین را سوراخ کرده و سبب شکسته شدن سنگها می شوند.

    چ- سنگها براثر هوازدگی خرد شده و تجزیه می شوند.

8- عوامل موثر در تشکیل خاک کدامند؟ خرد شدن فیزیکی - موجودات زنده ( گیاهان - جانوران ) - تغییرات دما ( یخ زدن ).

9- ریشه ی گیاهان چگونه سبب خرد شدن سنگها می شوند؟ ریشه ی گیاهان رشد کرده و به داخل شکاف سنگها می روند. به مرو زمان ریشه بزرگتر شده و سنگها را می شکند تا برای خود جا باز کند.

10- آیا نوع سنگ در مقدار خاکی که تشکیل می شود تاثیر دارد؟ بلی. از سنگ نرم خاک بیشتری تولید می شود.

11- چرا خاکها رنگهای متفاوت دارند؟ چون از خرد شدن سنگهایی با جنس مختلف به وجود می آیند.

12- خاک در بیابانها تشکیل می شود یا در جاهای پرباران و مرطوب؟ چرا؟ در جاهای پرباران و مرطوب. زیرا در این نواحی سنگها خیس بوده و زودتر خرد می شوند. به همین دلیل در مناطق خشک و گرم ساختمانهای قدیمی بیشتری دیده می شوند.

13- دو عامل اصلی تخریب سنگها و تشکیل خاک چه هستند؟ دما و رطوبت.

14- فشار سنگهای بالایی چه اثری در تشکیل خاک دارد؟ فشار سنگهای بالایی سبب تخریب سنگهای زیری و تشکیل خاک می گردد.

15- میزان نفوذ آب در خاک رس بیشتراست یا در ماسه و شن؟ نفوذ آب در ماسه و شن که داته های درشتی دارند، بیشتراست.

16- میزان چذب آب ( ذخبره ی آب ) در خاک باغچه بیشتراست یا در ماسه و شن؟ در خاک باغچه.

17- اگر برگها روی زمین بریزند چه می شود؟ برگها تغییر کرده رنگ آنها تیره شده به طوری که صورت اولیه ی گیاه در آن مشخص نیست ( ص 82 ).

18- گیاخاک چه تاثیری در کشاورزی دارد؟ گیاخاک قدرت نگهداری آب را زیاد می کند، فضای خالی بین ذرّات خاک را افزایش می دهد و سبب نفوذ هوا به داخل خاک می شود، که برای رشد گیاهان بسیار مفید است. گیاخاک مواد مناسب و لازم برای رشد گیاهان را دارد.

19- گیا خاک در کدام قسمت خاک قرار می گیرد؟ در قسمت بالای خاک یا خاک رویی.

20- خاک رویی یعنی چه؟ به بخش بالایی خاک که دارای گیاخاک، مواد معدنی مورد نیاز گیاه است، خاک رویی می گویند.

21- در کشاورزی خاک رویی مهم است یا خاک زیری؟ چرا؟ خاک رویی. چون دارای گیاخاک و املاح موجود در خاک است.

22- هرچه خاک دانه ریزتر باشد، دیرتر ته نشین شده و آب گل آلود است.

23- باقیمانده ی گیاهان که درون خاک قرار می گیرد به مرور زمان می پوسد و مخلوط تیره رنگی به دست می آید که گیاخاک نام دارد.

24- چرا خاک رس برای کشاورزی مناسب نیست؟ دانه های خاک رس پس از خیس شدن به هم می چسبند و ریشه ی گیاه نمی تواند در آن رشد کرده و غذای مورد نیاز را از زمین بگیرد.

25- چه نوع خاکی برای کشاورزی مناسب است؟ خاکی که به مقدار مساوی دارای ماسه، خاک رس وگیاخاک باشد، برای کشاورزی مناسب است مانند خاک باغچه.

26- چرا خاک باغچه برای رشد گیاه مناسب است؟ وجود خاک رس آب را نگه می دارد. وجود ماسه سبب نفوذ پذیری خاک می شود و گیاخاک مواد مورد نیاز گیاه برای رشد را تامین می کند ( ص 83 ).

27- فرسایش خاک یعنی چه؟ از بین رفتن خاک رویی براثر عوامل مختلف را فرسایش خاک می گویند.

28- چه عواملی باعث فرسایش خاک می شود ؟  آب های جاری مثل رودها و سیلاب ها که خاک را کنده و باخود می برد. کارها یی چون شخم نا مناسب، آبیاری نادرست، شیب زمین، از بین رفتن پوشش گیاهی، تبدیل زمینهای کشاورزی و باغ ها به ساختمان، کارخانه و ساخت جاده ها، حوادث و بلایای طبیعی مانند زلزله و آتشفشان، باعث فرسایش خاک و از بین رفتن آن می شود.

29- چگونه می توانیم از فرسایش خاک جلوگیری کنیم؟ درختان را قطع نکنیم چون ریشه ی آنها سبب استحکام خاک می شود. شخم زدن مناسب سبب جلوگیری از فرسایش خاک می شود. از چرای زیاد دامها در یک منطقه جلوگیری کنیم تا پوشش گیاهی از بین نرود ( ص 84 ).

آیا می دانید که :

1- چه نوع خاکی برای  کشاورزی مناسب تر است؟ خاکی که به مقدار مساوی دارای ماسه، خاک رس وگیاخاک باشد برای کشاورزی مناسب تر است زیرا، سرعت نفوذ و حجم ذخیره ی آب در این نوع خاک بیشتر است.

2-  پوشش گیاهی چه فایده ای دارد؟ جلو فرسایش خاک را می گیرد و ترکیب مواد آلی حاصل از باقی‌مانده‌های گیاهی که مرتباً به خاک افزوده می‌شوند سبب تقویت خاک می شوند.

3- در تشکیل خاک هم تغییرات شیمیایی و هم تغییرات فیزیکی بر روی سنگها اثر دارد.

4- هر چه رنگ خاک تیره تر باشد، مقدار گیاخاک آن بیشتر است. مقدار گیاخاک در خاک مزارع، باغ ها و باغچه ها زیاد و در خاک های بیا بانی بسیار کم است.   

5- برای تامین غذای مورد نیاز دامها چه باید کرد؟ باید محل چرای دامها را در فاصله ی زمانی مناسب تغییر داد و چراگاهها را با فاصله ی زمانی مناسب، به چرای دامها اختصاص داد.

توجه : تنها به این سوالات اکتفا نکنید و حتما کتاب درسی خود را نیز به دقت بخوانید.

سوالات فصل دوم علوم تجربی

  با یاد و نام خدا

  فصل دوم : تغییرات مواد

1- مواد به چند شکل تغییر می کنند؟ دو شکل تغییر فیزیکی و تغییر شیمیایی.

2- تغییر فیزیکی را تعریف کنید؟ در تغییر فیزیکی شکل، اندازه و حالت جسم تغییر می کند مانند پاره کردن کاغذ.

3- تغییر شیمیایی را تعریف کنید؟ در تغییر شیمیایی یک ماده به ماده ی جدیدی تبدیل تبدیل می شود و رنگ، بو و مزه ی جسم تغییر می کند مانند تهیه ی ماست از شیر.

4- مواد چند حالت دارند؟ سه حالت، جامد، مایع و گاز.

  نشانه های تغییر شیمیایی :

1- تشکیل رسوب :  

هرگاه در اثرمخلوط کردن دو یا چند محلول، یک رسوب ایجاد شود ( محلول کدر شود )، یک تغییر شیمیایی روی داده است. تشکیل سفیدک روی لباس پس از شستن، یک تغییر شیمیایی است ( رسوب کردن گل در آب گل آلود یک تغییر فیزیکی است ).

2-  تغییر رنگ :

هرگاه دو محلول بی رنگ را مخلوط کنیم و یک ماده ی رنگی تولید شود یا براثر مخلوط کردن دو ماده ی رنگی، رنگ اولیه از بین برود یا کم رنگ شود، یک تغییر شیمیایی روی داده است ( ریختن ید بر روی نشاسته یا سیب زمیتی که رنگ آن را آبی می کند).

3- در تغییر شیمیایی نور و گرما آزاد می شود :

درسوختن گاز در اجاق یا چراغ گاز - درسوختن منیزیم ( نور شدید - فلاشهای عکاسی قدیمی  )

4- پختن غذا ( کباب کردن ) :

در پختن غذا یا کباب کردن هم یک تغییر شیمیایی روی می دهد.

5- خروج گاز :

اگر دو یا چندماده ی شیمیایی را با هم مخلوط کنیم و گاز تولید شود، یک تغییر شیمیایی روی داده است مانند جوش شیرین و سرکه که  گار کربینیک یا دی اکسید کربن آزاد می شود.

توجه : وقتی آب را گرم می کنیم، بخار می شود یعنی به شکل گاز درمی آید که یک تغییر فیزیکی است.

  نکات مهم :

1- هرگاه انجام تغییر شیمیایی زمان زیادی طول بکشد، به آن تغییر شیمیایی کند می گویند.

2- هرگاه انجام تغییر شیمیایی زمان کمی طول بکشد به آن تغییر شیمیایی تند می گویند.

  سوالات اضافه :

1- سوختن چوب چه نوع تغییری است؟ چرا؟ تغییر شیمیایی چون چوب به جسم جدیدی ( کربن ) تبدیل می شود.

2- بریدن چوب چه نوع تغییری است؟ تغییر فیزیکی

3- آیا با تبخیر آب، مولکولهای آن تغییر می کنند؟ تبخیر چه نوع تغییری است؟ خیر. تبخیر یک تغییر فیزیکی است..

4- اگر نان را بسوزانیم، مزه و رنگ آن تغییر می کند. سوختن نان چه نوع تغییری است؟ تغییر شیمیایی

5- زنگ آهن چگونه به وجود می آید؟ در اثر رطوبت، آهن با اکسیژن هوا ترکیب شده و زنگ می زند یعنی ماده ی جدیدی به وجود می آید.

6- نام علمی زنگ آهن چیست؟ اکسید آهن

7- چه عواملی سبب زنگ زدگی آهن می شود؟ رطوبت، رنگ نکردن رویه ی آهن

8- کیفیت آهنی که زنگ می زند چه تغییری می کند؟ کیفیت آهن ضعیف تر می شود

9- زنگ زدن آهن چه زیانهایی دارد؟ استحکام آهن را کمتر می کند. وسایل آهنی از بین می روند.

10- یرای جلوگیری از زنگ زدن آهن چه باید بکنیم؟ باید آهن را از رطوبت دور نگهداریم. با رنگ کردن سطح آهن از زنگ زدن آن جلوگیری کنیم. 

11- آیا تغییر شیمیایی یک ماده به زمان نیاز دارد؟ بلی.

12- یک تغییر شیمیایی کند نام ببرید؟ زنگ زدن آهن

13- یک تغییر شیمیایی تند نام ببرید؟ سوختن چوب

14- چرا به خمیر، خمیرترش ( مخمر ) اضافه می کنند؟ تا خمیر ورآمده، نان خوشمزه تری به دست آید.

15- خمیرترش ( مخمر ) چه می کند؟ خمیر را تجزیه کرده و مقداری گازکربنیک تولید می کند که این گاز کربنیک سبب ورآمدن خمیر می شود. از خمیر ورآمده نان بهتر و خوشمزه تری به دست می آید.   

16- تغییر شیمیایی مفید به چه تغییری می گویند؟ هرگاه در اثرتغییر شیمیایی ماده ی مفیدی به دست آید، به آن تغییر شیمیایی مفید می گویند مانند درست کردن ماست از شیر.

17- تغییر شیمیایی مضر به چه تغییری می گویند؟ هرگاه در اثر تغییر شیمیایی ماده ی غیرمفیدی به دست آید یا کیفیت ماده بدتر شود، به آن تغییر شیمیایی مضر می گویند مانند کپک زدن نان، ترش شدن شیر.

18- نام دیگر گاز کربنیک چیست؟ دی اکسید کربن  یا  کربن دی اکسید.

19- از گازکربنیک چه استفاده ای می شود؟ برای خاموش کردن آتش ( از کف گازکربنیک )

20- گرما چه تاثیری در تغییرات شیمیایی دارد؟ گرما تغییرات شیمیایی را تندتر می کند.

21- وقتی قند را می سوزانیم، چه تغییراتی روی می دهد؟ ابتدا قند به شکل مایع در می آید که یک تغییر فیزیکی است و سپس می سوزد که یک تغییر شیمیایی است.

22- مراحل تهیه ی دوغ گازدار به شرح زیر است. نوع تغییر در هر مرحله را در مقابل آن بنویسید:

الف- ابتدا یک لیوان شیر و یک لیوان آب نیم گرم را باهم مخلوط می کنیم (                      ). 

ب- یک لیوان ماست و کمی نمک را با هم مخلوط می کنیم (                     ).

پ- مخلوط شیر و ماست را در یک بطری می ریزیم و در محل گرمی می گذاریم (                   ).

ت- پس از یک هفته دوغ گازدار به دست می آید (                     ). 

23- چند تغییر فیزیکی کند نام ببرید؟ فرسایش خاک - تشکیل ابر و باریدن باران - یخ زدن آب - تبخیر آب دریاها

24- کپک زدن نان چه نوع تغییری است؟ تغییر شیمیایی  

25- این اصطلاحات را به خاطر بسپارید.

تبدیل جامد به مایع >> ذوب

تبدیل مایع به گاز  >> تبخیر

تبدیل گازبه مایع   >> میعان

تبدیل مایع به جامد >> انجماد

تبدیل جامد به گاز >> تصعید

تبدیل گاز به جامد >> چگالش 

  توجه : تنها به این سوالات اکتفا نکنید و حتما کتاب درسی خود را نیز به دقت بخوانید.

درس اول علوم تجربی

  با یاد و نام خدا

  فصل اول : کاوشگری

  روش کاوشگری، روشی برای پاسخ گویی به پرسشها و حل مسائل است.

مراحل روش کاوشگری :

  1- مشاهده   2- مطرح کردن مسئله  3- ارائه ی راه حل یا فرضیه سازی   4- آزمایش فرضیه

  5- یادداشت برداری  ( نوشتن نتایج آزمایش )  6- نتیجه گیری ( ارائه ی راه حل برای فرضیه )

نکات مهم :

  1- اگر فرضیه در آزمایش تایید نشود، آن را دوباره تکرار می کنیم.

  2- اگر فرضیه در آزمایش اول تایید شود، بازهم باید آن را تکرار کرد ( حداقل سه بار )

  3- اگر فرضیه ای پس از چندبار آزمایش تایید نشود، باید آن را بررسی و اشکالاتش را برطرف کرد.

  4- در آزمایش فرضیه، اندازه گیری ها باید دقیق باشند.

  5- به فرضیه ای که تایید شود، نظریه می گویند.

نمونه سوال :

1- اگر بخواهیم نتیجه گیری ها درست باشد باید اندازه گیری ها ............. باشد.

2- مرحله ی آخر روش کاوشگری، ................ است.

3- جواب به پرسش مطرح شده در روش کاوشگری را ..............  می گویند.

4- راه حل پیشنهادی برای مسئله را می گویند؟ نظریه 5 فرضیه 5  آزمایش 5  نتیجه گیری 5

5- اگر اندازه گیری ها بسیار دقیق باشند، نیازی به تکرار آزمایش نیست.  درست 5  نادرست 5

6- اگر پس از یک آزمایش نتیجه ی مثبت بگیریم، فرضیه تایید می شود.  درست 5   نادرست 5

7- در آزمایش مقایسه ای تنها یک عامل را تغییر می دهیم. درست 5  نادرست 5 

8- فرضیه حتما درست است.  درست 5   نادرست 5

9- هرچه بال فرفره پهن تر باشد، دیرتر به زمین می رسد به همین علت گنجشک ....... از عقاب بال می زند.  کمتر5     بیشتر5   

10- هرچه بال فرفره باریکتر باشد، دیرتر به زمین می رسد.  درست 5   نادرست 5

11- هرچه دم فرفره بلندتر باشد، زودتر به زمین می رسد. درست 5   نادرست 5

12- هرچه بال فرفره بلندتر باشد، زودتر به زمین می رسد. درست 5   نادرست 5

13- چرا بادبادک در هوا بالا می رود؟

14- چراهرچه بال فرفره پهن تر باشد، دیرتر به زمین می رسد؟      

  توجه : تنها به این سوالات اکتفا نکنید و حتما کتاب درسی خود را نیز به دقت بخوانید.